کشف و تحلیل سیر تکاملی حوزه"خدمات و منابع مرجع" با استفاده از فن علم سنجی RPYS

مقدمه و هدف: با استفاده از تحلیل مآخذ استنادی با تأکید بر سال انتشار این مآخذ می¬توان اهمیت آثار پیشین را برشمرد و خاستگاه¬های تاریخی یک حوزۀ پژوهشی را آشکار نمود. در این پژوهش، بر آنیم تا با روش جدیدی به نام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهم¬ترین آثار تاریخی در حوزه خدمات مرجع را مشخص نماییم. روش شناسی: داده¬های اولیه این پژوهش، که با استفاده از روش علم سنجی و برای بررسی ریشه-های تاریخی حوزه خدمات انجام شده است، از پایگاه استنادی اسکوپس استخراج گشته¬اند. استفاده از یک راهبرد جستجوی جامع، منجر به بازیابی تعداد 5007 رکورد گردید. سپس داده¬های اصلاح شده با استفاده از برنامه نرم افزاری مختص RPYS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه گیری: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزۀ خدمات مرجع بر اساس سال انتشار آنها نشان می¬دهد که حوزه خدمات مرجع در قرن نوزدهم شاهد یک جهش مهم در سال 1876 و در قرن بیستم شاهد سه جهش بوده است که به ترتیب در سال¬های 1964، 1982، و 1986 روی داده است. به طور کلی و با توجه به یافته های حاصل از تحلیل RPYS در این پژوهش به نظر می¬رسد که سیر تکاملی حوزه خدمات مرجع تحت تأثیر پژوهشگرانی نظیر گرین، روتشتاین، کتز، مِلون، هِرنون، فابین، فورد، هاوارد، وایر، تیلور، و معدودی پژوهشگران دیگر بوده است.